Geschiedenis

Wat is een synagoge?

Het woord Synagoge komt uit het Grieks en is de vertaling voor het Hebreeuwse woord; beit h'knesset, wat huis van samenkomst betekent. Het is de plaats waar joden bijeenkomen voor de gebeden en om uit de Thora te leren.

Er bestaan geen regels voor het bouwen van een synagoge, voor de inrichting echter wel, zo is de aanwezigheid van een ark en een biema (een verhoging van waar de Thora wordt voorgelezen) een vereiste en moet de ark richting het oosten staan.Zodra op vrijdagavond de zon onder is begint voor de Joden de dhabbat en duurt tot zaterdagavond wanneer de zon onder is.
Gedurende de shabbat vinden er een aantal synagogediensten plaats. De belangrijkste is die van de zaterdagmorgen, wanneer er een stuk uit de Thora gelezen wordt. Daar moeten minstens tien mannen, een minjan,voor aanwezig zijn.

Meer informatie over de architectuur van Synagogen



Joodse Gemeenschap Delft

Arker

De Ark van de synagoge Delft.

Aan het begin van de 19e-eeuw waren er in Delft een vijftal joodse families ingeschreven. Voor de gebedsdiensten maakte men indertijd gebruik van een privé woning. In 1821 werd in Delft officieel de joodse gemeente opgericht, deze nam voor haar gebedsdiensten een woning in de Pepersteeg, in gebruik. Op 8 oktober 1861 werd de eerste steen gelegd voor de bouw van de synagoge door de Delftse ingenieur Leon Winkel, voorzitter van de Joodse Gemeente van Delft. Op 22 augustus 1862 werd de synagoge ingewijd door de Haagse Opperrabbijn B.S. Berestein

.
eerste steen

schilderij studenten

Groepsfoto van Delftse studenten waaronder de kunstenaar Bob Hanf, ca. 1920.
Vanaf 1840 had de joodse gemeente de beschikking over een eigen begraafplaats bij de huidige Vondelstraat. Een begrafenisgenootschap droeg zorg voor de begrafenissen, daarnaast was er een armbestuur. Een kleine joodse school bood onderwijs aan de kinderen. De rituele voorwerpen en het interieur van de synagoge werden onderhouden door een vrouwengenootschap.
Een aanvankelijke aanvraag tot opheffing van de joodse gemeente van Delft in 1927 werd ongedaan gemaakt.
Gedurende de Duitse bezetting werd het overgrote deel van de Delftse joden gedeporteerd en vermoord. Dit ondanks het feit dat Delft en met name de Technische Hogeschool één van de eerste centra van verzet tegen de anti-joodse maatregelen van de Duitsers was. De synagoge is bewaard gebleven, het interieur is verdwenen.

ontwerptekening gevel

Ontwerptekeningen van de voorgevel van de synagoge in Delft, 1862 (RDMZ)

 

 

 

 

In 1952 werd het synagogegebouw verkocht aan de gemeente Delft, tien jaar later werd de joodse gemeente opgeven en bij die van Den Haag gevoegd.
De begraafplaats wordt tegenwoordig door de burgerlijke gemeente Delft onderhouden.

Door de gemeente Delft werd het gebouw in de loop der tijd gebruikt als onderdeel van het Gasthuis, opslagplaats en muziekschool. De synagoge staat op de monumentenlijst en is in 1974 gerestaureerd. Daarna kreeg het gebouw een culturele bestemming.Na de verhuizing van de muziekschool kwam de synagoge weerleeg te staan.In februari 1991 hebben leden van de joodse serviceclub Bnai Brith de Stichting Behoud Synagoge Delft opgericht, die op 27 juni 1996 de Synagoge koopt en vervolgens zorg heeft gedragen voor een grondige renovatie. Op 18 september 2003 werd de Delftse synagoge aan de Koornmarkt 12 officieel heropend. Er vinden diverse joodse en culturele activiteiten in de synagoge plaats.